Logistiek, als motor van de circulaire economie zal even zovelen verbazen als ook vanzelfsprekend vinden. En waarom is dat? Veel, mijns inziens, heeft te maken met de interpretatie, definitie zo je wil van enerzijds het begrip logistiek en anderzijds het begrip circulaire economie. En uiteraard met het causaal verband tussen deze beiden.
In deze blog probeer ik nader te duiden waarom logistiek die o zo belangrijke motor is van die circulaire economie.
Het kabinet Rutte I heeft in haar regeerperiode (2012-2015) het topsectorenbeleid geïntroduceerd met als doelstelling de Nederlandse kenniseconomie te stimuleren. Het beleid richt zich op 9 topsectoren, waaronder de sector logistiek. Anno 2021 is de topsector Logistiek nog immer actief. De reden waarom ik deze topsector noem is dat deze zelfde topsector bij monde van Leo van Wijk (toenmalig voorzitter van het Strategisch Platform Logistiek), logistiek heeft gedefinieerd als "de kunst van het slim organiseren" (zie ook deze mooie videoclip). Gebruik van het woord kunst is vast bedoeld als knipoog naar één van de oudst bekende definities van logistiek uit 1830. Jomini schrijft op pagina 74 van zijn boek " Tableau Analytique des principales combinaisons De La Guerre" (vertaald uit het Frans): Logistiek is... de kunst om de marsen van een leger te ordenen, om de volgorde van de troepen in de kolommen, de tijd van hun vertrek, hun route, de communicatiemiddelen die nodig zijn om hun aankomst op genoemd punt te verzekeren
Dit gezegd hebbende, kun je je natuurlijk heel veel voorstellen bij deze kunst van het slim organiseren. We zoeken naar het antwoord op de vraag: wanneer organiseer je nu iets slim? Jac Christis, associate professor aan de Radboud Universiteit Nijmegen en lector aan de Hanzehogeschool Groningen, sprak op 3 juni 2009 het antwoord uit in zijn installatie rede met als titel "Wat is slim organiseren".
In zijn installatie rede maakt Jac Christis de verbinding met Lean Production. En dat is interessant. Lean heeft namelijk als belangrijk doel om dat wat geen waarde toevoegt te elimineren. Met andere woorden het tegengaan van verspilling. Daarbij wordt het alom bekende TIMWOODS model gehanteerd om de 8 verschillende vormen van verspilling nader te duiden. De kunst van het slim organiseren is dus vooral het tegengaan van verspilling.
En hoewel er meer dan 115 verschillende definities zijn van het begrip circulaire economie, gaat het in het circulair denken toch vooral over het tegengaan van verspilling, door minimaal (liefst geen) gebruik van primaire grondstoffen, producten zo lang mogelijk uitnutten tegen dezelfde waarde en na gebruik weer hergebruiken, zonder afval te creëren. De R-strategieën en het TIMWOODS model gaan hier hand in hand.
Samenvattend:
Logistiek is de kunst van het slim organiseren.
Slim organiseren is het maximaal tegengaan van verspilling.
Als we verspilling maximaal tegengaan, zijn we per definitie circulair bezig.
Circulair denken zit daarmee in de genen van de logisticus
Logistiek is daarmee de motor van de circulaire economie.